Travmada Laktat, Baz Açığı Seviyesi ve Travma Ciddiyet Skoru’nun (Injury Severity Score) Mortalite ile ilişkisi

Özet

Giriş: Bu çalışmanın amacı travma hastalarının acil servise ilk başvurusu esnasında yapılan klinik skorlama ile doku oksijenasyon düzeyini gösteren laboratuvar parametrelerinin mortalite üzerine etkisini araştırmaktır.
Gereç ve Yöntem: Acil servise travma sonrası başvuran ve daha önce tıbbi müdahale yapılmayan olgularda Travma Ciddiyet Skoru (TCS) “Injury Severity Score” hesaplandı. Travma Ciddiyet Skoru’na göre olgular hafif (TCS 5-10), orta (TCS 11-20) ve ağır (TCS >20) travma olarak üç gruba ayrıldı. Venöz kanda serum laktat seviyesi ölçüldü. ilk arter kan gazında baz açığı değerleri ölçüldü. Tüm olgular hastane bakımı esnasında da takip edilerek sonuçları (ölüm ya da taburculuk) kaydedildi.
Bulgular: Travma ciddiyet skoruna göre 79 hastanın 17’si (%21) hafif, 30’u (%38) orta, 32’si (%41) ağır travmalı hasta idi. Çalışmaya alınan hastalarda sağ kalım oranı %76 iken, ölüm oranı %24 idi. Ağır travma grubunda hastaları n %50’si ölürken, tüm ölümlerin %79’u bu grupta idi. Sağ kalanlarda serum laktat düzeyi 30.6 3 ± 2.8 mg/dl, baz açığı -1.5 1 ± 0.42 mmol/L iken, ölen olgularda laktat düzeyi 59.4 7 ± 1 2.25 mg/dl, baz açığı -3.6 0 ± 1.12 mmol/L idi. Hayatını kaybeden olgularda laktat ve baz açığı istatiksel olarak anlamlı biçimde daha yüksekti (p>0.05). TCS’ye göre hafif, orta ve ağır olarak sınıflandırılan grupların baz açığı ve serum laktat düzeyleri sırasıyla -0.73±0.62 mmol/L, - 1.03±0.57 mmol/L, -3.7±0.80 mmol/L ve 29.3±2.5 mg/dl, 32.0±8.1 mg/dl, 49.4±8.3 mg/dl idi. TCS’ye göre laktat ve baz açığı değerleri açısından anlamlı fark vardı (p≤0.05), bu farklılık ağır travmalı gruptan kaynaklanmaktaydı ( p≤0.034).
Sonuç: Travmalı hastalarda artmış laktat ve baz açığı düzeyi mortalite ve travmanın ciddiyeti ile ilişkilidir. Laktat ve baz açığı travmalı hastaların takibinde kullanılabilir.