Akdeniz Üniversitesi Hastanesi Acil Servisine Üst Gastrointestinal Sistem Kanaması ile Başvuran Hastalarda Mortaliteyi Belirleyen Faktörler ve Demografik Özellikleri
Erkan Göksu, Ö. Erken, Y. Erçetin, İ. Kılıçaslan, Y. Çete
Akdeniz Üniveristesi Tıp Fakültesi, Acil Tıp Anabilim Dalı
Özet
Giriş: Bu çalışmanın amacı acil servise başvuran ve üst gastrointestinal sistem (GİS) kanaması tanısı alan hastaların demografik özelliklerinin ve acil servise başvuruda ölüm ile ilişkili faktörlerin belirlenmesidir.
Yöntem: Bu geriye dönük, gözlemsel çalışmada acil serviste üst GİS kanaması tanısı alan hastalar hasta kayıt bilgisayarından ICD-10 kayıt sistemi aracılığı ile bulundu. Hastaların triaj kategorileri, başvuru yakınmaları, cinsiyetleri, laboratuar değerleri ve nihai sonuçları ile ilgili veriler çalışma formuna kaydedildi. Verilerin istatistiksel analizi için tanımlayıcı testler, ki- kare ve ölüm ile ilişkili faktörlerin bulunması için lojistik regresyon testleri kullanıldı.
Bulgular: Üst GİS kanaması tanısı alan 196 hastanın verileri değerlendirildi. Tekrar eden kanama, acil serviste ölçülen diyastolik kan basıncı ve hastaya verilen kan ürünlerinin sayısı ile ölüm arasında anlamlı bir ilişki olduğu saptandı. Hastaların demografik verileri, sistolik kan basıncı, başlangıç hemoglobin ve hemotokrit değerleri, kalp hızı, GİS kanamasına neden olabilecek ilaç kullanımı ve eşlik eden hastalıklar ile ölüm arasında anlamlı bir ilişki olmadığı gözlendi. Hastaların 165’ine endoskopi uygulandı. Üst GİS kanamasına en sık özefagus varis kanaması, duedonal ülser ve gastrik ülserin neden olduğu saptandı.
Sonuç: Üst GİS kanaması tanısı alan hastaların demografik verileri literatürle uyumluluk göstermektedir. İlk başvuruda diyastolik kan basıncı ölçümünün mortaliteyi belirleyen faktör olduğu saptanmıştır. Yaş, cinsiyet, sistolik kan basıncı, hemoglobin düzeyi, hematokrit düzeyi ve cerrahi girişim yapılması ve ilaç kullanımı mortalitede öngörücü olmamışlardır. Üst GİS kanamasında acil serviste değerlendirilen değişkenlerin büyük bir çoğunluğu mortaliteyi ön görmemekle beraber, bu hastaların ayrıntılı acil servis değerlendirilmesi ve yakın takibi hayati önemdedir.